Dostępność i użyteczność stron internetowych

Share

Użyteczność stron internetowych (web usability) i dostępność to dla wielu programistów obce pojęcia. Funkcjonalna, użyteczna strona internetowa to taka, z której użytkownicy, a nie twórcy - programiści umieją korzystać. Użyteczność ma ogromne znaczenie w przypadku stron komercyjnych - np. sklepów. Jeżeli coś będzie dla klienta niezrozumiałe, albo nie znajdzie dostępnego w ofercie produktu, to nie dokona zakupu.

Użyteczność stron www związana jest z:

• Wyglądem strony
• Rozmieszczeniem poszczególnych elementów na stronie
• Nawigacją po stronie
• Obsługą błędów i problemów
• Budową formularzy, interfejsu np. przedstawiającego informacje o produkcie itd.
• Zastosowanymi technologiami

Problemy w użyteczności strony internetowej wynikają z tego że twórca zna swoją stronę, zna technologię, natomiast użytkownik zazwyczaj będzie laikiem jeżeli chodzi o tworzenie stron internetowych i nie będzie zainteresowany "myśleniem" co i jak zrobić na danej stronie. Użyteczność bada się właśnie obserwując zachowania użytkownika wykonującego określone polecenia. Należy także uwzględnić że użytkownik witryny może mieć jakieś ograniczenia - np. wadę wzroku. Możliwością korzystania ze strony przez osoby z różnymi problemami, czy też za pomocą różnych przeglądarek z różną konfiguracją (dostępność), jest ściśle związana ze skutecznością strony (użyteczność).

Jak tworzyć użyteczne strony internetowe?

Nie ma na to całkowicie pewnego rozwiązania. Można stworzyć serwis zgodnie z zasadami użyteczności, lecz przy większych projektach konieczne może okazać się przeprowadzenie badań użyteczności. Podstawowe zasady jakich należy się trzymać to:

• Najprostsze rozwiązania są najlepsze. Użytkownik opornie uczy się nowych rozwiązań, jeżeli nie jest mu to potrzebne.
• Należy trzymać się przyzwyczajeń użytkownika odnośnie budowy i sposobu działania elementów strony. Zazwyczaj tytuł strony znajduje się w lewym górnym rogu, po prawej stronie dostępna jest np. wyszukiwarka, czy też odnośniki do profilu, koszyka.
• Instrukcje "obsługi" powinny byc proste i najlepiej zobrazowane graficznie. Nadmiar tekstu odstrasza.
• Odnośniki muszą mieć inny kolor (zazwyczaj niebieski) niż zwykły tekst. Użytkownik nie powinien myśleć nad tym co może kliknąć, a czego nie. Nagłówki powinny mieć odpowiednio większy rozmiar czcionki od tekstu, a całe formatowanie przypominać gazetę.
• Nawigacja powinna informować użytkownika gdzie jest i jak cofnąć się wstecz do np. wyższych kategorii.

Przykłady

Associated Content płaci użytkownikom za pisanie dobrych artykułów - oferują usługę i zależy im na jak największej ilości klientów. By przekonać nowych użytkowników do zainteresowania się usługą przedstawiono jej ideę w trzech punktach:

Wizualizacja pokazuje użytkownikowi drogę od początku (wybrania usługi) do końca (zarobienia pieniędzy) - proste trzy kroki. Użytkownik patrząc na taką stronę od razu widzi trzy nagłówki - hasła oraz duży przycisk "zapisz się".

CouchDB to baza danych rozwijana w obrębie fundacji Apache. Na stronie znajdziemy informacje o projekcie, dokumentację i inne materiały dla programistów:

Nawigacja odbywa się za pomocę menu umieszczonego po lewej stronie. Po wybraniu określonej podstrony jej pozycja w menu zostaje podświetlona - widać gdzie jesteśmy. Także do nawigacji po zagnieżdżonych podstronach użyto nawigacji "jesteś tutaj" (breadcrumbs) poniżej nagłówka strony - Home - Documentation - Introduction. Jest to poręczne rozwiązanie ułatwiające przeskakiwanie między stronami podzielonymi na wiele kategorii i podkategorii.

W sieci

• webusability.pl - polska strona poświęcona użyteczności
• Tworzenie formularzy - prezentacja PDF, ponad 130 o projektowaniu użytecznych formularzy.
• prezentacje na slideshare - lista różnych prezentacji poświęconych dostępności i użyteczności stron www.

Ciekawe książki

• Nie każ mi myśleć! O życiowym podejściu do funkcjonalności stron internetowych
• Kuloodporne strony internetowe. Jak poprawić elastyczność z wykorzystaniem XHTML-a i CSS